Drs. Bas Streukens werkt sinds twee jaar voor het Maastrichts Universitair Medisch Centrum (MUMC+). Hij is een non-invasieve beeldvormend cardioloog en werkt op de cardiologie afdeling. Zijn gereedschappen zijn hartechografie, CT scanners en MRI scanners. PIEK had een lang gesprek met hem over zijn dagelijks werk, de invloed van de elektronica op zijn werk en beroep en de ontwikkelingen binnen zijn vakgebied, de beeldvormende cardiologie.
Bas Streukens behoort tot een groep gebruikers van zeer specialistische producten die voortkomen uit de elektronische verbindingsindustrie. Zonder deze producten zou hij zijn dagelijks werk niet kunnen uitoefenen. “Zonder computer ben ik blind” karakteriseert de afhankelijkheid van een beeldvormend cardioloog. Echografie, CT en MRI zijn de “ogen” en leveren het beeldmateriaal op basis waarvan Bas Streukens een diagnose kan afgeven. Deze diagnose helpt enerzijds een interventie, dat wil zeggen het starten van een behandeling. Anderzijds kan het beeldmateriaal ook tijdens een behandeling ter controle worden gebruikt.
Wat betekent dan non-invasieve beeldvormende cardiologie? Eenvoudig gezegd, er vindt geen operatie plaats. Behalve een prik met een naald vindt bij de non-invasieve cardiologie geen ingreep in het menselijk lichaam plaats om foto’s te verkrijgen. Alles vindt plaats van buitenaf, en daardoor is het een onderzoeksmethode die weinig belastend is voor het lichaam.
Om antwoord te kunnen geven op welke manier de elektronische verbindingsindustrie invloed heeft op de geneeskunde en met name op de cardiologie, moeten we een paar stappen terug in het verleden. Vroeger kon men de hartslagader en haar functioneren alleen maar via de volgende methoden onderzoeken: Enerzijds het inbrengen van een katheter via de lies van de patiënt en anderzijds via röntgenfoto’s. Het inbrengen van een katheter via de lies is een ingreep, en hierbij kunnen complicaties ontstaan. Het zichtbaar maken van het hart door middel van röntgenstralen kan maar twee dimensionaal en is daardoor voor de diagnose maar beperkt bruikbaar.
Inmiddels maken echo, CT en MRI deel uit van de dagelijkse gang van zaken van een beeldvormend cardioloog. En deze tools bieden de mogelijkheid tot een nauwkeurige diagnose en de controle is letterlijk in een andere dimensie verplaatst. Met echo kan men afbeeldingen in 3D krijgen. Bas Streukens betitelt het echo als zijn werkpaard. Hiermee is hij in staat bij een patiënt op een zeer patiënt vriendelijke manier, er komt namelijk geen straling aan te pas, een diagnose te stellen. Daarbij is het ook een relatieve goedkope methode. De belangrijkste specialisatie van Bas Streukens zijn de mitraalkleppen. Om deze op een correcte manier in te zetten en het functioneren te controleren wordt als controle mechanisme de echo van de slokdarm ingezet.
CT’s en MRI’s zijn de twee andere gereedschappen van een beeldvormend cardioloog. Bij een onderzoek met het CT wordt eerst een contrastvloeistof bij de patiënt ingespoten. En met behulp van röntgenstralen worden dan organen, bloedvaten e.d. zichtbaar. Ook bij CT’s heeft de techniek de afgelopen jaren grote sprongen voorwaarts gemaakt. De apparaten zijn steeds sneller geworden, men heeft minder contrast vloeistof nodig en gelijktijdig is de beeldkwaliteit verbeterd. Een MRI is in feite een hele sterke magneet. Zijn aantrekkingskracht is circa 30.000 keer sterker als die van de aarde. De MRI is pas begin van de jaren 70 uitgevonden. Momenteel is de MRI scan een van de hedendaagse onderzoeksapparaten die drie dimensionele foto’s van uw lichaam kan maken. Hiervoor is geen contrastmiddel nodig en ook is er geen straling.
PIEK wilde graag weten in welke mate een beeldvormend cardioloog vandaag de dag technisch geschoold moet zijn. Bas Streukens legt dit uit: “de basis technische kennis met betrekking tot de verschillende apparaten krijgen we al tijdens onze opleiding. Het echte werk met de verschillende apparaten leren we tijdens onze specialisatiefase. En net als in alle andere beroepen, oefening baart kunst. Dagelijks werkt men dan met de betreffende apparaten onder het toeziende oog van ervaren collega’s, die de techniek van binnen en buiten kennen”.
Andere thema’s waar PIEK meer van wilde weten zijn de thema’s leven lang leren en het veiligheidsaspect. Net als bij de technische verbindingsindustrie moet een beeldvormend cardioloog gecertificeerd c.q. gehercertificeerd zijn. Bijvoorbeeld, voor het werken met een MRI scanner, zijn er Europese richtlijnen die door de ESC (Europese Vereniging voor Cardiologen) zijn vastgesteld. Cardiologen moeten een theoretisch en praktisch examen afleggen en zijn daarmee gecertificeerd. Iedere vijf jaar moeten ze vervolgens hercertificeren. Daarnaast zijn regelmatige vervolgopleidingen voor het werken met echo, CT en MRI, wettelijk vereist. Hierin zijn dan ook de veiligheidsaspecten opgenomen.
Als laatste wilde PIEK ook graag weten welke trends en ontwikkelingen voor een beeldvormend cardioloog de toekomst zullen gaan bepalen. Bas Streukens bevestigt nog een keer het belang van de elektronica. “Vooral bij de beeldvormende cardiologie gaan de technische ontwikkelingen erg snel en helpen hiermee de artsen nog beter te diagnosticeren en daarmee een passend behandeling voor te schrijven. Op het vakgebied van de echo van het hart is 3D een belangrijk thema. Hierdoor wordt het mogelijk om sneller een foto van een bewegend orgaan, in ons geval het hart, te maken. En de resolutie wordt ook steeds beter, hierdoor is een preciezere diagnose mogelijk. Bij de MRI scan zal de toekomst bestaan uit 4D afbeeldingen. Bij 3D afbeeldingen kun je al zien hoeveel bloed er door een hartslagader vloeit. Bij een 4D afbeelding komt het aspect tijd daarbij. In de praktijk betekent dit dat je precies kunt zien hoeveel bloed er in een bepaalde tijdsdimensie door de hartslagader vloeit. Dit beïnvloedt dan weer de diagnose en de controle op de behandeling. Vooral bij mijn specialisatie, het inzetten van mitraalkleppen, heeft dit grote voordelen”.
“Een andere ontwikkeling die wij met spanning volgen is de “hybrid imaging”, dat betekent een hybride vorm van het weergeven van een afbeelding. Hierbij worden twee verschillende technieken gecombineerd. Enerzijds een MRI scan en anderzijds een PET scan. In lekentaal betekent dit dat röntgenfoto’s met anatomische foto’s worden gecombineerd. Hiervoor werden nieuwe scanners ontwikkeld, die de CT en de PET scan in een apparaat samenvoegen. Spannend voor de cardiologen zijn ook de ontwikkelingen op het gebied van robot-chirurgie in combinatie met “virtual reality” en 3D printen, waarbij een stabiele snelle internetverbinding van groot belang is. Wanneer dit uitvalt wordt het onwerkbaar met de steeds modernere apparatuur die er aan zit te komen.
En wat betekent dit allemaal met betrekking tot kosten, gebruik en hergebruik van de betreffende apparatuur? Drs. Streukens legt uit: “Wij hebben een schema waarbij de apparatuur 7 dagen per week, gedurende het gehele jaar wordt ingezet. Hierdoor worden de apparaten zoveel mogelijk gebruikt. De aanschafkosten van zo’n apparaat bedraagt al snel enkele miljoenen euro’s. Het optimaal benutten van de capaciteiten is dan belangrijk. Daarnaast komen er regelmatig kosten bij, denk b.v. aan de kosten van de upgrades van de software. En uiteraard zal er na enige tijd weer een nieuw apparaat moeten worden gekocht. De verouderde apparatuur wordt meestal verkocht aan landen waar de medische verzorging nog niet op het westerse niveau ligt.”
PIEK bedankt Drs. Streukens voor het interview.
